Kiến trúc Vernacular – sự hài hòa với bối cảnh xung quanh

Ngày nay, nhắc đến các nguyên vật liệu của công trình xây dựng, chúng ta sẽ nghĩ ngay đến bê tông cốt thép. Nó tạo sự bền vững kết chặt cho một công trình. Nhưng từ xưa, khi bê tông cốt thép còn chưa được làm ra, thì người cổ đại họ lấy gì để dựng nhà. Nhưng cũng vì hoàn cảnh đó, con người cổ đại mới có những sáng tạo vĩ đại được sử dụng cho đến ngày nay. Rất nhiều công trình thời cổ đại đến nay vẫn là ẩn số trong mắt các nhà nghiên cứu. Quay lại đề tại, kiến trúc theo bản năng đã tạo nên sự đặc biệt, hòa hợp với thiên nhiên. Cùng theo dõi bài viết dưới đây để khám phá những kiến trúc Vernacular – sự hài hòa với bối cảnh xung quanh.

Bạn biết gì về kiến trúc Vernacular?

Khi khoa học kĩ thuật chưa phát triển, con người lại vẫn phải đối mặt với những thiên tai của tự nhiên. Vì vậy, họ đã xây dựng nên những công trình kiến trúc để nương náu. Và những kiến trúc của họ thật sự bền vững. Cho đến ngày nay, vẫn thấy rất ít sự hao tổn ở những công trình ấy. Và lối thiết kế ngày được người hiện đại học hỏi rất nhiều.

Kiến trúc Vernacular (Kiến trúc bản địa) là một loại hình xây dựng địa phương sử dụng các vật liệu và nguồn lực truyền thống vốn có sẵn ngay tại nơi xây dựng. Vì vậy, lối kiến trúc này có mối liên kết chặt chẽ với bối cảnh xung quanh, dung hòa với những đặc điểm địa lý và còn có thể kết nối với văn hóa cụ thể, chịu ảnh hưởng mạnh mẽ từ môi trường địa phương đó.

Định nghĩa về kiến trúc Vernacular

Loại hình kiến rúc này có nhiều đặc điểm độc đáo. Vì vậy định nghĩa về nó cũng trở nên mơ hồ, khó giải thích hơn cả. Tuy nhiên, trong cuốn sách Built to Meet Needs: Cultural Issues in Vernacular Architecture 2006 (tạm dịch: Được xây dựng để đáp ứng nhu cầu: Các vấn đề văn hóa trong kiến trúc bản địa) của nhà sử học kiến trúc người Anh – Paul Oliver đã có nghiên cứu định nghĩa về lối kiến trúc này.

Cụ thể, trong phần nghiên cứu Dự án Bách khoa toàn thư về kiến trúc bản địa của thế giới, ông đã định nghĩa: Kiến trúc bản địa là lối kiến trúc bao gồm nhà ở của người dân và các công trình xây dựng khác liên quan đến môi trường và tài nguyên tương ứng của họ. Công trình kiến trúc này thường được xây dựng bởi chủ sở hữu hoặc từ cộng đồng. Dĩ nhiên là sử dụng các kỹ thuật xây dựng truyền thống. Với mục đích nhằm đáp ứng các nhu cầu cần thiết. Nó phù hợp với các giá trị, nền kinh tế và lối sống của một nền văn hóa cụ thể.

Phong tục truyền thống và ngữ cảnh

Từ định nghĩa trên, Phó giáo sư Rubenilson Brazao Teixeira (tại Đại học Liên bang Rio Grande) đã chỉ ra hai thuộc tính chính liên quan đến kiến trúc bản địa: Phong tục truyền thống và ngữ cảnh. Ông cho rằng mọi công trình đều được xây dựng theo phong tục truyền thống từ các nhóm dân tộc cụ thể. Quá trình đó được đúc kết theo thời gian. Và nó ngày càng phát triển dựa trên các hình thức quen thuộc do các thế hệ trước tạo dựng.

Bên cạnh đó, lối kiến trúc này cũng tôn trọng các điều kiện văn hóa địa phương hay làm nổi bật sự nhạy cảm lớn của nó với bối cảnh địa lý và môi trường xung quanh bao gồm: khí hậu, thảm thực vật và địa hình.

Đặc biệt, kiến trúc bản địa đã đóng một vai trò quan trọng trong xã hội ngày nay. Bởi thực tế, nó được chứng minh từ việc thành công của một số công trình. Nó có áp dụng những kiến thức về kiến trúc bản địa đã đem lại lợi ích không ngờ về sinh học. Thêm vào đó là hiệu quả to lớn về tính bền vững trong kiến trúc.

Vì những lý do này, các phương pháp tiếp cận kiến trúc cổ bản địa đang được xem xét. Cùng với đó là nhân rộng trong nhiều công trình hơn. Nhằm mục đích tối đa hóa hiệu quả năng lượng, kiểm soát tiếng ồn và nhiệt thụ động. Đồng thời giảm được lượng khí thải CO2 ra ngoài môi trường.

Nhà nghiên cứu Lcucio Costa

Lcucio Costa – một trong những nhà nghiên cứu chính về KT bản địa ở Brazil. Ông sống vào cuối thế kỷ 20. Ông cũng khẳng định những cấu trúc của loại kiến trúc này xuất hiện gần như theo bản năng. Nhưng kỹ thuật đã được cải thiện theo thời gian và hiện nay đang càng trở nên tinh vi hơn.

Ngoài ra, bên cạnh tính bền vững, KT bản địa còn làm sáng tỏ một vấn đề cơ bản khác.  Ngày nay, đó chính là sự liên kết. Nó đại diện cho bản sắc văn hóa của một nhóm dân tộc nhất định. Và nó trở thành công cụ tăng sự gắn bó giữa dân cư và vị trí địa lý. Giúp thúc đẩy cảm giác thân thuộc với không gian mà họ đang sống.

Điều đó đã được khẳng định một lần nữa trong cuộc phỏng vấn mới đây. Phỏng vấn với văn phòng kiến trúc Angola Grupo BANGA. Tại đây, các KTS đã tuyên bố rằng việc sử dụng các vật liệu địa phương, giá thành rẻ đã mang đến một sự kết nối chặt chẽ trong mọi mặt. Đồng thời sự hòa nhập cùng với sự tham gia của cộng đồng ở địa phương giúp họ xác định được kiến trúc bản địa là lối kiến trúc tôn trọng và thích ứng được với các giới hạn vật lý cũng như công nghệ trong bối cảnh của nó. Điều đó được xem như kết quả thực sự của môi trường, con người và lịch sử của loại hình kiến trúc bản địa này.

Nguồn: gka.vn